بررسی پدیده تغییر اقلیم و تأثیرات آن بر کاربری اراضی طبیعی حوضه آبریز گرگان‏ رود

هدف از این مطالعه، بررسی پدیدة تغییر اقلیم در حوضة آبریز گرگان‏رود ـ قره‏سو و تأثیرات این پدیده بر تغییر کاربری اراضی آن و بیان رهنمود مؤثر در مدیریت و حفظ کاربری اراضی طبیعی منطقه است. تجزیه و تحلیل داده‏های بارش، دمای متوسط و رطوبت نسبی 9 ایستگاه سینوپتیک این حوضه، با پایۀ زمان مشترک سی ساله، برای بررسی همگنی داده‏ها، تعیین روند تغییرات و spi صورت گرفت. علاوه بر این، برای رقومی سازی نقشه‏ها، تهیة نقشه‏های خروجی و مقایسة تغییرات درصد کاربری اراضی از نرم افزارهایilwis 3.3 و arc gis 9.3 استفاده شد. یافته‏ها نشان داد که با گذشت سال های آماری مطالعه شده (30 سال)، مقدار بارندگی به جز نواحی مرکزی این حوضه، به طور سالیانه افزایش داشته و در بیشتر ایستگاه‏های این حوضه وضعیت رطوبتی بهبود یافته و فراوانی سال‏های پر باران و مرطوب از دو دهة پیش تا حد زیادی بیشتر شده است. بر اساس نوسانات فصلی دما تغییرات صعودی دما در نیمة شرقی حوضه در حال افزایش و در بخش‏های مرکزی و غربی در حال کاهش بوده است. همچنین تغییرات صعودی رطوبت در بخش شرقی و همچنین بخش غربی حوضه در حال افزایش بوده، ولی به طور پراکنده روند‏های نزولی رطوبت هوا در قسمت‏های مختلف این حوضه دیده شده است. یافته‏های حاصل از نقشه‏ها نشان داد که تغییرات در این دامنۀ زمانی به سمت کاهش اراضی مرتعی و جنگلی، و همچنین افزایش اراضی زراعی ـ باغی و زمین‏های بایر در سطح حوضه پیش رفته است. وقوع خشکسالی در برخی قسمت‏های این حوضه به شکلی سالانه یا فصلی است که نشان‏دهندة اثر تغییرات اقلیمی بر تغییر کاربری اراضی است.